Ultieme modificatie Thorens TD 160 draaitafel door Henk Schenk

- Energie absorptie en transmissie

Het voorkomen dat interne mechanische resonanties en energie terug kunnen keren bij het aftasten van de plaatgroef is een belangrijk doel dat pas later werd onderkend dan bij het ontwerp van het Thorens concept.

Dit doel werd als eerste door Mitch Cotter vergaand gerealiseerd. De Cotter draaitafel in de jaren 70 was loodzwaar en trillingsarm door de opbouw met sterke materialen gecombineerd met lagen hoge demping. Alle onderdelen van de "Mitch Cotter turntable base" waren akoestisch dood ontworpen, als het ware "mechanisch stil".

Mechanische stilte

Dit vormt een gebied waarin het Thorens ontwerp voor verbetering vatbaat is. Hierbij vormen het subchassis en alle componenten die zijn gemonteerd op het subchassis het aandachtsgebied.

Deze componenten (de arm, het plateau en het subchassis) vormen een mechanische eenheid met het doel het pick up element te fixeren boven de groef van de draaiende langspeelplaat.

De arm moet langzame bewegingen van het element toestaan om de groef te kunnen volgen (rekening houdend met plaathobbels en excentriciteit als onvermijdelijke onvolkomenheden). Alle andere bewegingen dienen niet te worden toegestaan. Ideaal lijkt het om materialen met een oneindige sterkte toe te passen. In de praktijk buigt elk materiaal enigszins en daarmee kunnen trillingen in arm, plateau en subchassis worden opgewekt, die afbreuk doen aan de
mechanische stilte bij het element boven de groef.

Sterke materialen hebben veelal relatief hoge eigen gewichten en daarin schuilt een gevaar voor problemen. Thorens heeft voor een relatief licht subchassis gekozen, maar met een zwaar draaiplateau. De arm is uit lichte materialen opgebouwd en relatief licht van gewicht. Deze materiaalkeus van de diverse onderdelen bepaalt mede de kwaliteit van het eindproduct.

Het chassis, het draaiplateau en de arm behandel ik hierna op hun respectieve mechanische aspecten in ieder een subkatern. Een aantal verbeterpunten worden onder de loep genomen waarmee, soms relatief simpel, verbeteringen zijn te bereiken.

Het Subchassis en het Hoofdchassis

Zowel het sub- als het hoofdchassis zijn geperst uit 1 mm dik plaatstaal met een zetrand om mechanische sterkte te vergroten. Het stalen hoofdchassis is het deel waarop je neerkijkt vanaf de bovenzijde.

Het hoofdchassis is in de houten omlijsting opgehangen en afgedekt door een dunne aluminium afdekplaat waarop de tekeningen en aanduidingen zijn aangebracht. Deze aluminium plaat is zo dun dat er geen bijdrage aan de sterkte aan mag worden toegekend.

Het stalen subchassis hangt aan het hoofdchassis en is van de bovenzijde waar te nemen in de opening die ontstaat wanneer het plateau met lager zijn weggenomen. Ook op de plaats van de armbasis bevindt zich een opening in het hoofdchassis, gemarkeerd in de volgende foto hiernaast.

- Constructie subchassis

Het Thorens subchassis, opgebouwd uit 1 mm dik plaatstaal, is niet sterk gedempt en kan als een klok klinken door interne resonanties. Een vergelijk met een bekken van een drumstel is qua omvang en vorm helemaal niet zo gek. Maar de functie streeft een totaal ander doel na dan de muzikale bijdragen van een drumstel.

- Mechanische aanpassing subchassis

Het subchassis kan worden verbeterd door een extra laag materiaal op de basis van 1 mm staal aan te brengen. 10 mm aluminium geeft een goed resultaat maar is moeizaam te verwerken en voegt behoorlijk wat massa toe. Meer massa dan de standaard vering kan dragen.

Een alternatief vormt een plaat van b.v. 20 mm spaanplaat, een eenvoudig te verwerken materiaal met een hoge interne demping en niet al te zwaar. Meubelplaat met een harde fineerlaag sluit goed aan op het subchassis. Bovendien vormt dit een laminaat structuur met hoge demping.

Door eerst een mal van papier of karton te maken kan de juiste vorm op het hout worden afgetekend en daarna uitgezaagd. De foto toont de mal en de houten vorm die aansluit op het subchassis. De gaten voor de arm en het plateaulager zijn duidelijk herkenbaar. 

Na de toevoeging van het hout kan nog een tweede laag worden aangebracht voor extra sterkte en demping. Hiermee wordt een gelaagde structuur verkregen die weinig mogelijkheid voor eigenresonanties over laat.

- Verdere aanpassing

Het hoofdchassis bestaat uit de bekende 1 mm staalplaat met daaromheen een houten sokkel of kastrand. Intern is de lege kastruimte van de draaitafel te vullen en te dempen met ieder materiaal wat daarvoor geschikt is.

Lood is bijvoorbeeld uitermate geschikt, want omdat er ditmaal geen veren worden belast zijn er geen beperkingen in het toevoegen van massa. In de volgende foto is hoofdzakelijk hout gebruikt om het sub- en hoofdchassis te dempen. In deze foto is een dikker en andere soort spaanplaat gebruikt. Ook is een alternatieve arm toegepast.

Houtsegment A dempt het subchassis en is verreweg de belangrijkste toevoeging. Beide houtsegmenten B dempen het hoofdchassis en C de motortrillingen

- Drielagen structuur

Het belangrijkste onderdeel, het subchassis, zal verder verbeteren met de al eerder genoemde derde laag. Licht en sterk materiaal heeft de voorkeur, zoals bijvoorbeeld aluminium profielen.

- Mechanische aanpassing hoofdchassis

Op het hoofdchassis kunnen ook met meerdere lagen demping worden aangebracht. Het hoofdchassis van plaatstaal is gemonteerd in een houten omlijsting die aan de onderkant wordt afgedekt met een hardboard plaat.

De dunne bodemplaat van Thorens wordt vaak vervangen door een dikkere plaat waardoor de
draaitafel een zichtbaar hogere kastvorm krijgt.
Een heel zware bodemplaat, liefst gelaagd opgebouwd, zal een mechanisch stille basis vormen voor de overige delen van het hoofdchassis.

- Koppeling hoofdchassis en bodemplaat

Het hoofdchassis is te dempen met ieder materiaal wat daarvoor geschikt is, zoals eerder gesteld. De ruimte onder het hoofdchassis, ruim 5 cm, kan volledig worden opgevuld, waarna de opvulling aansluit op de bodemplaat.

In dit geval wordt het hoofdchassis, de opvulling en de bodemplaat één geheel van gelaagd materiaal, zoals bijvoorbeeld de Cotter draaitafel. De keuze van materiaal en de omvang ervan is vrij.  De foto toont een volledige opvulling van de 5 cm interne ruimte met dempende houtsegmenten en een bodemplaat van multiplex. > > >

eXTReMe Tracker