1 Audiofiele geluidstromen?

De afgelopen jaren schoof ik de gedachten aan Ipod, MP3 en computerboxen verre bij me vandaan, want kwalitatief ondermaats. Dus continueert mijn muziekliefhebberij op basis van platen en CD's.
Steeds minder platen en steeds vaker CD, moet ik toegeven. De met extra zorg en alternatieve verbouwingen opgezette Tentlabs CD speler in mijn bezit draagt daartoe bij; deze CD speler klinkt gewoon erg goed en is voldoende vrij van de digitale wanklanken van weleer.

Dus is de digitale muziekvoering definitief doorgebroken en daarmee kan de plaatwaargave achterwege blijven. Het gemak dient de mens en CD geeft het ultieme gemak in de muziekliefhebberij thuis. Toch? Of toch niet…?

Foto van
auteur

2 Gebruiksgemak versus beschikbare muziekbronnen

Het gebruiksgemak van een CDtje lijkt anno 2010 niet meer het hoogst haalbare te zijn. De CD discman is al tijden uit het winkelbeeld verdwenen. Discman blijkt vervangen te zijn door MP3 speler en de Apple Ipod is daarvan een toonaangevend voorbeeld. MP3 (of MP4) software in 80 GB of 160 GB opslagvoorraad biedt gemak en een zee aan muziekkeus.
Maar MP3 is behept met data compressie, een techniek waardoor de omvang van de muziekbestanden wordt beperkt, en de daarmee gepaard gaande weergavebeperkingen. Allemaal goed overdacht en dus met een acceptabele verliesfactor, maar voor ons audiofielen nadrukkelijk ongewenst, onbedoeld en niet acceptabel.

De computer vormt een vast meubelstuk in de huishoudens en is niet meer weg te denken. De computer in een hoekje van de woonkamer is vaak uitgerust met een speakersetje; mogelijk met subwoofer en surround opties. Dat daarmee de muziekvoorziening in de huiskamer kan worden ingericht ligt voor de hand, want de MP3 voorraad voor de Ipod staat meestal op de computer vastgelegd.

Maar het 5.1 computer speakersetje is behept met de beperkte afmetingen en de soundcard in de computer is behept met eenvoudige elektronica met de daarmee gepaard gaande weergavebeperkingen. Allemaal goed overdacht en dus met een acceptabele beperkingen, maar voor ons audiofielen nadrukkelijk ongewenst, onbedoeld en niet acceptabel.

Quad Erat Demonstrandum, casus gesloten.

Foto afkomstig van het internet

3 Maar……. !

Er wordt meer mogelijk met de voortschrijdende technologie. Geheugencapaciteit heeft de laatste 10 jaar een enorme vlucht genomen. De huishoudelijke vraag naar opslag voor beeld en geluid heeft een enorme duw richting economische (goedkope) opslagmedia gegeven. Eén Terabyte voor 100 euro is al verleden tijd. We naderen inmiddels (anno 2010) weer een verdubbelde prijs-kwantiteit.
Daarmee is meer mogelijk geworden dan opslag van vakantiefoto's en MP3 muziek voor de Ipod. Film en video worden graag op de computers gebruikt en geluid hoeft niet langer zodanig gecomprimeerd te worden dat daarbij verliezen ontstaan. Eén Terabyte kan ongeveer 3000 CD's opslaan in verliesloze vorm, dus waarom nog verlies toestaan in de vorm van MP3.

Aan de andere kant wordt momenteel de computertechniek voor muziekweergave losgeweekt van de computerkast. Het resultaat is een onderdeel dat de digitale data omzet in een muzieksignaal dat goed tussen de apparaten van de hifi keten past. Dit nieuwe onderdeel in de audioketen is te vergelijken met de DAC (Digitaal Analoog Convertor) van de CD speler. De hier bedoelde "computer DAC" bevat een netwerkkaart, logica om de data te verwerken en de eigenlijke DAC om het signaal analoog naar de versterker te kunnen sturen en heet dan; Audio Streamer. In het Nederlands vertaal ik dat naar; geluidstromer.
Grote merken in de audiobranche zoals Linn en PS audio brengen prachtige audiofiele audio strea

Foto afkomstig van het internet: www.htforum.nl

4 Nieuwe mogelijkheden

Daarnaast is hiermee de weg geplaveid naar een flexibele introductie van nieuwe en betere audio formaten, formaten die meer detail en dus meer muziek informatie kunnen bevatten. Bij de introductie van het laatste universeel geaccepteerde audio formaat (de Compact Disc) is enerzijds een kwaliteitsstandaard gefixeerd en anderzijds een schare leveranciers van software en hardware gemobiliseerd waarmee slagkracht voor de ontwikkeling en distributie is verkregen. Dat huzarenstuk is sinds 1982 niet meer herhaald, want achterhaalde pogingen als HD-CD, DAT etc. zijn toch niet echt vervangers geworden.

Maar nu wordt een weg geplaveid naar flexibiliteit en diversiteit zodat de kwaliteitstandaard vrijelijk kan worden verlegd. Dit omdat een grote schare van software en hardware fabrikanten niet noodzakelijk gebonden hoeven te worden aan een vaste vormfactor; de kwaliteitstandaard van de CD die nu kan worden losgelaten. De goed verkrijgbare en bestaande computertechniek maakt het mogelijk de kwaliteit van de muziek omhoog te trekken tot het niveau van de bron; de opname studio.

De audiofiele audiostreamers kunnen hogere bitrate en bitdiepte verwerken, net zo makkelijk als dat in de computer opslaggeheugens en netwerkprotocollen kan worden verwerkt. En zo is het mogelijk om muziek thuis ten gehore te brengen met een ander formaat dan de standaard sinds 1982 (44,1 kHz maal 16 bits op de cd en 48/24 in de studio), bijvoorbeeld 96 kHz maal 24 bits of 192 kHz maal 24 bits. Inmiddels is ook mondjesmaat muziek in deze hogere formattering voor de partikulier voorhanden.

Beeld van het internet: http://bluecoastrecords.com

5  Muziekopslag en geluidstromen

De computer slaat de muziekbestanden digitaal op en de geluidstromer communiceert met de computer om de digitale informatie te verkrijgen die omgezet wordt in een digitaal of analoog muzieksignaal. De communicatie tussen computer en geluidstromer is gebaseerd op een heel ander protocol (TCP; Transmission Control Protocol of UDP; User Datagram Protocol) dan het digitale muzieksignaal tussen CD loopwerk en CD-DAC (S/PDIF of I2S). Asynchroon versus synchroon en jittervrij versus jittergevoelig. Jitter wordt inmiddels door de intimi gezien als één van de belangrijkste schadelijke invloeden op digitale geluidsweergave. 

Weliswaar heeft de moderne interface in CD spelers; I2S ook een jitter'arm' karakter, maar wordt niet universeel in CD spelers toegepast. Het asynchrone karakter van verwerking van digitale gegevens in de computer maakt  de foutenkans kleiner dan bij het lezen van een CD en kan worden gecorrigeerd. (Overigens worden de gegevens op de harddisk van een computer, net zoals de gegevens op de muziek CD, opgeslagen met Reed Solomon codering. Reed Solomon code versnippert leesfouten zodanig dat deze fouten beter corrigeerbaar zijn).

Mijn interesse richtte zich in eerste instantie op de geluidstromer. De gegevens opslag kan met iedere computer plaats vinden en totdat ik over een grote hoeveelheid muziek nadacht bleef dat van ondergeschikt belang.
Uit de audio hoek komen merken als Linn en PS Audio naar voren. Uit de computer hoek komen merken als Sonos en Slim Devices (inmiddels overgegaan in Logitech) naar voren. En ik liep tegen een Transporter van Slim Devices aan. Stap 1 was gezet, de audiostromer was binnen. >>>

>>>